Azərbaycanda COP29: Davamlı Kənd Təsərrüfatı və İqlim Dəyişmələrinə Qarşı İnnovasiyalar
“COP29 in Azerbaijan focuses on sustainable agriculture, with ministers from 3 countries sharing experiences in the ‘Blue Zone’.”
Biz, Azərbaycanda baş tutan COP29 konfransının əhəmiyyətli anlarını və davamlı kənd təsərrüfatı sahəsində əldə olunan nailiyyətləri sizinlə bölüşməkdən məmnunluq duyuruq. Bu mötəbər tədbir, iqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizədə kənd təsərrüfatının rolunu və innovativ yanaşmaların vacibliyini bir daha vurğulayır.
COP29: Qlobal İqlim Mübarizəsində Azərbaycanın Rolu
Bakıda keçirilən COP29, dünyanın diqqətini davamlı kənd təsərrüfatı və iqlim dəyişmələrinə qarşı innovativ həll yollarına yönəltdi. Azərbaycan, bu mühüm tədbirin ev sahibi olaraq, qlobal iqlim mübarizəsində öz rolunu bir daha təsdiqlədi.
Konfransın əsas müzakirə mövzuları arasında su resurslarının səmərəli idarə edilməsi, torpaq və su ehtiyatlarının qorunması, eləcə də rəqəmsal texnologiyaların kənd təsərrüfatında tətbiqi yer alıb. Bu məsələlər, xüsusilə Qarabağ bölgəsinin bərpası kontekstində böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Mavi Zonada Nazirlər Görüşü: İqlimə Uyğun Kənd Təsərrüfatı Praktikalarının Təkmilləşdirilməsi
COP29-un “Mavi Zona”sında keçirilən nazirlər görüşü, iqlimə uyğun kənd təsərrüfatı praktikalarının inkişafına həsr olunmuşdu. FAO-nun Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə Regional Nümayəndəsi Viorel Gutu-nun moderatorluğu ilə keçirilən bu sessiyada, Azərbaycanın Kənd Təsərrüfatı naziri Məcnun Məmmədov ölkəmizdə həyata keçirilən təşəbbüslər barədə ətraflı məlumat verdi.
Nazir Məmmədov, Azərbaycanın müxtəlif iqlim şəraitinə, məhdud su ehtiyatlarına və Qarabağda azad edilmiş ərazilərin bərpasına xüsusi diqqət yetirdiyini vurğuladı. O, həmçinin kənd təsərrüfatında innovasiyaların tətbiqi və beynəlxalq əməkdaşlığın əhəmiyyətini qeyd etdi.
Azərbaycan Hökumətinin Davamlı Kənd Təsərrüfatı Strategiyası
Azərbaycan hökumətinin çərçivə proqramı, torpaq və su resurslarının davamlı və düzgün idarə edilməsinə yönəlib. Nazir, hökumətin iqlim risklərini azaltmaq və su ehtiyatlarının səmərəliliyini artırmaq üçün iqlimə uyğun kənd təsərrüfatı praktikalarına üstünlük verdiyini bildirdi.
Xüsusilə quraq bölgələrdə suvarma sistemlərinin modernləşdirilməsi və səmərəli su idarəetməsi ön planda durur. Bu yanaşma, həm də ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayır.
Fermerlərin Dəstəklənməsi və İnnovativ Yanaşmalar
Azərbaycanda fermerlərə dəstək kompleks xarakter daşıyır. Subsidiya proqramları, aşağı faizli kreditlər və investisiya qrantları vasitəsilə fermerlərin iqlimə uyğun praktikalara keçidi, yeni texnologiyaların mənimsənilməsi və məhsuldarlığın artırılması təşviq edilir.
Bu hərtərəfli yanaşma, fermerləri müasir çağırışlara cavab verməyə və gələcək imkanlardan yararlanmağa hazırlayır. Rəqəmsal texnologiyaların tətbiqi ilə fermerlərin məlumat əldə etmə və qərar qəbuletmə prosesi daha da təkmilləşdirilir.
Farmonaut kimi innovativ platformalar, fermerlərə peyk əsaslı məhsul sağlamlığı monitorinqi və süni intellekt əsaslı məsləhət sistemləri təqdim edərək, onların daha səmərəli və davamlı kənd təsərrüfatı praktikalarını tətbiq etməsinə kömək edir.
Beynəlxalq Təcrübə Mübadiləsi: Uruqvay, Türkiyə və Qazaxıstanın Perspektivləri
Görüş zamanı müxtəlif ölkələrin nümayəndələri öz təcrübələrini bölüşdülər:
- Uruqvay: Kənd Təsərrüfatı və Heyvandarlıq naziri Fernando Mattos Kosta, iqlim dəyişikliyi kontekstində məhdud torpaq və su ehtiyatlarının kənd təsərrüfatı istehsalına təzyiqindən danışdı. O, kiçik təsərrüfatların inkişafının və istehsalçılara lazımi dəstəyin verilməsinin vacibliyini vurğuladı.
- Türkiyə: Kənd Təsərrüfatı və Meşəçilik nazirinin müavini Ahmet Bağcı, iqlim dəyişikliyinə davamlılığı dəstəkləyən siyasətlər haqqında məlumat verdi və müxtəlif ölkələrdə ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək üçün kənd təsərrüfatı texnologiyalarında beynəlxalq əməkdaşlığın zəruriliyini qeyd etdi.
- Qazaxıstan: Kənd Təsərrüfatı nazirinin müavini Ermek Kenjehanuly, müasir texnologiyalara əsaslanan davamlı kənd təsərrüfatının qurulmasına diqqət yetirdiklərini bildirdi. O, Qazaxıstanın müasir və rəqəmsal kənd təsərrüfatına keçid, kənd yerlərinin inkişafı və dəyər zəncirində inteqrasiya üçün rəqəmsal texnologiyalardan istifadə səylərini vurğuladı.
“Azerbaijan implements comprehensive measures for sustainable management of land and water resources across newly liberated Karabakh territories.”
İnnovativ Texnologiyalar və Davamlı Kənd Təsərrüfatı Praktikalarının Tətbiqi
COP29 çərçivəsində müzakirə edilən əsas mövzulardan biri də innovativ texnologiyaların kənd təsərrüfatında tətbiqi oldu. Bu texnologiyalar arasında peyk əsaslı monitorinq sistemləri, süni intellekt və maşın öyrənməsi alqoritmləri, eləcə də IoT (İnternetə qoşulmuş cihazlar) həlləri xüsusi yer tutur.
Farmonaut kimi şirkətlər tərəfindən təqdim edilən həllər, fermerlərin real vaxt rejimində məhsullarının vəziyyətini izləməsinə, su və gübrə istifadəsini optimallaşdırmasına və məhsuldarlığı artırmasına imkan verir. Bu cür texnologiyalar, eyni zamanda iqlim dəyişmələrinə qarşı daha dayanıqlı kənd təsərrüfatı sistemlərinin yaradılmasına kömək edir.
Su Resurslarının Səmərəli İdarə Edilməsi
Su resurslarının səmərəli idarə edilməsi, COP29-un əsas müzakirə mövzularından biri idi. Azərbaycan kimi su ehtiyatları məhdud olan ölkələr üçün bu məsələ xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Konfrans zamanı təqdim edilən innovativ həllər arasında:
- Damcı suvarma sistemləri
- Sensorlar vasitəsilə torpaq nəmliyinin ölçülməsi
- Süni intellekt əsaslı suvarma planlaşdırma alətləri
- Yağış suyunun yığılması və təkrar istifadəsi texnologiyaları
Bu texnologiyalar, su istehlakını əhəmiyyətli dərəcədə azaltmaqla yanaşı, məhsuldarlığı da artırmağa imkan verir. Xüsusilə Qarabağ bölgəsinin bərpası kontekstində bu yanaşmalar böyük əhəmiyyət daşıyır.
Torpaq Resurslarının Qorunması və Bərpası
Torpaq resurslarının qorunması və bərpası, davamlı kənd təsərrüfatının təməlini təşkil edir. COP29 çərçivəsində bu mövzuda aparılan müzakirələr aşağıdakı aspektləri əhatə etdi:
- Eroziyaya qarşı mübarizə üsulları
- Üzvi kənd təsərrüfatı praktikalarının tətbiqi
- Növbəli əkin sistemlərinin əhəmiyyəti
- Torpağın münbitliyini artıran innovativ gübrələmə üsulları
Bu yanaşmalar, torpağın uzunmüddətli məhsuldarlığını təmin etməklə yanaşı, karbon tutumunu da artırır və beləliklə, iqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizəyə töhfə verir.
Kiçik Təsərrüfatların İnkişafı və Dəstəklənməsi
Kiçik təsərrüfatların inkişafı, COP29-un gündəliyində duran əsas məsələlərdən biri idi. Bu kontekstdə müzakirə edilən əsas mövzular:
- Mikrokreditləşmə və maliyyə dəstəyi proqramları
- Kooperativlərin yaradılması və inkişafı
- Texnoloji həllərə əlçatanlığın artırılması
- Bazar əlaqələrinin gücləndirilməsi
Bu tədbirlər, kiçik fermerlərin rəqabət qabiliyyətini artırmağa və onların daha davamlı praktikalara keçidini asanlaşdırmağa yönəlib.
Rəqəmsal Texnologiyaların Kənd Təsərrüfatında Tətbiqi
Rəqəmsal texnologiyaların kənd təsərrüfatında tətbiqi, COP29-un ən çox müzakirə edilən mövzularından biri oldu. Bu sahədə əsas diqqət aşağıdakı istiqamətlərə yönəldi:
- Süni intellekt və maşın öyrənməsi əsaslı proqnozlaşdırma sistemləri
- Böyük verilənlərin (Big Data) analizi və tətbiqi
- Blokçeyn texnologiyasının kənd təsərrüfatı təchizat zəncirində istifadəsi
- IoT cihazlarının ferma idarəetməsində rolu
Bu texnologiyalar, fermerlərin daha dəqiq və vaxtında qərarlar qəbul etməsinə, resurslardan daha səmərəli istifadə etməsinə və nəticədə daha davamlı kənd təsərrüfatı praktikalarını tətbiq etməsinə imkan verir.
Farmonaut API və API Developer Docs kimi resurslar, bu texnologiyaların geniş tətbiqini asanlaşdırır və fermerlərin məlumatlardan daha səmərəli istifadə etməsinə kömək edir.
İqlim Dəyişmələrinə Dayanıqlı Bitki Növlərinin İnkişafı
İqlim dəyişmələrinə dayanıqlı bitki növlərinin inkişafı, COP29-un əsas müzakirə mövzularından biri idi. Bu sahədə aparılan tədqiqatlar və innovasiyalar aşağıdakı aspektləri əhatə edir:
- Quraqlığa davamlı bitki növlərinin yaradılması
- Duzluluğa qarşı tolerant sortların inkişafı
- Xəstəliklərə və zərərvericilərə qarşı daha dayanıqlı bitkilərin yetişdirilməsi
- Genetik modifikasiya və CRISPR texnologiyalarının tətbiqi
Bu innovasiyalar, dəyişən iqlim şəraitində kənd təsərrüfatı istehsalının davamlılığını təmin etmək üçün kritik əhəmiyyət daşıyır.
Aqrar Sahədə Beynəlxalq Əməkdaşlığın Gücləndirilməsi
COP29, beynəlxalq əməkdaşlığın gücləndirilməsi üçün mühüm bir platforma rolunu oynadı. Bu kontekstdə müzakirə edilən əsas məsələlər:
- Texnoloji transfer və bilik mübadiləsi
- Qlobal səviyyədə davamlı kənd təsərrüfatı təşəbbüslərinin koordinasiyası
- İqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə birgə tədqiqat layihələri
- Qlobal ərzaq təhlükəsizliyi üçün əməkdaşlıq mexanizmləri
Bu əməkdaşlıq, qlobal səviyyədə davamlı kənd təsərrüfatının inkişafına və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə əhəmiyyətli töhfə verə bilər.
COP29-da Müzakirə Edilən Əsas Kənd Təsərrüfatı İnnovasiyaları
| İnnovasiya | Tətbiq Sahəsi | Gözlənilən Faydalar | Çağırışlar |
|---|---|---|---|
| Dronlarla məhsul monitorinqi | Bitki sağlamlığının izlənməsi, ziyanvericilərin aşkarlanması | Dəqiq və vaxtında müdaxilə, resursların optimallaşdırılması | Yüksək ilkin xərclər, təlim ehtiyacı |
| Süni intellekt əsaslı suvarma sistemləri | Su resurslarının idarə edilməsi | Su istehlakının azaldılması, məhsuldarlığın artırılması | Texnoloji infrastruktur tələbləri, məlumat təhlükəsizliyi |
| Davamlı toxum texnologiyaları | Quraqlığa, xəstəliklərə davamlı bitki növlərinin yaradılması | İqlim dəyişikliyinə adaptasiya, məhsul itkisinin azaldılması | Genetik modifikasiya ilə bağlı etik məsələlər |
| Karbon tutma üsulları | Torpaqda karbon saxlanması, aqromeşəçilik | İqlim dəyişikliyinin təsirlərinin azaldılması, torpaq keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması | Uzunmüddətli investisiya tələbi, ölçmə və doğrulama çətinlikləri |
| Rəqəmsal fermer platformaları | Ferma idarəetməsi, bazar əlaqələri | Əməliyyat səmərəliliyinin artırılması, bazar imkanlarının genişləndirilməsi | Rəqəmsal savadlılıq, internet bağlantısı problemləri |
Nəticə: Davamlı Gələcək üçün İnnovativ Həllər
COP29, Azərbaycanda keçirilən bu mühüm tədbir, davamlı kənd təsərrüfatı və iqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizədə innovativ həllərin vacibliyini bir daha vurğuladı. Müzakirə edilən texnologiyalar və yanaşmalar, qlobal səviyyədə ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və eyni zamanda ətraf mühitin qorunması üçün böyük potensial vəd edir.
Biz inanırıq ki, bu konfransda əldə edilən nəticələr və paylaşılan təcrübələr, gələcəkdə daha dayanıqlı və məhsuldar kənd təsərrüfatı sistemlərinin yaradılmasına töhfə verəcək. Azərbaycan, bu prosesdə öz rolunu oynayaraq, həm regional, həm də qlobal səviyyədə davamlı inkişafa nail olmaq üçün səylərini davam etdirəcək.
Gələcəyə baxdığımızda, innovasiya və əməkdaşlığın, iqlim dəyişikliyinin yaratdığı çağırışların öhdəsindən gəlmək üçün əsas açar olduğunu görürük. COP29, bu istiqamətdə atılan mühüm bir addım oldu və biz ümid edirik ki, burada müzakirə edilən ideyalar və strategiyalar, dünyanın hər yerində tətbiq olunacaq və daha yaşıl, daha davamlı bir gələcəyin qurulmasına kömək edəcək.
Tez-tez Verilən Suallar (FAQ)
- COP29 nədir və niyə Azərbaycanda keçirilir?
COP29, BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının 29-cu sessiyasıdır. Azərbaycan, bu mühüm tədbirin ev sahibi olmaqla, qlobal iqlim mübarizəsində öz rolunu vurğulamaq və davamlı inkişaf sahəsində təcrübəsini bölüşmək imkanı əldə edib.
- Davamlı kənd təsərrüfatı nədir və niyə vacibdir?
Davamlı kənd təsərrüfatı, təbii resursları qoruyaraq və iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşaraq ərzaq istehsalını artırmaq üçün istifadə olunan metodlardır. Bu, gələcək nəsillər üçün ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək və ətraf mühiti qorumaq baxımından kritik əhəmiyyət daşıyır.
- İqlimə uyğun kənd təsərrüfatı praktikalarına nümunələr nələrdir?
Bura daxildir: su qənaət edən suvarma sistemləri, davamlı toxum növlərinin istifadəsi, torpağın mühafizəsi texnikaları, aqromeşəçilik və rəqəmsal ferma idarəetmə sistemləri.
- Azərbaycan fermerlərini dəstəkləmək üçün hansı proqramlar mövcuddur?
Azərbaycan hökuməti subsidiya proqramları, aşağı faizli kreditlər və investisiya qrantları təqdim edir. Bundan əlavə, texnoloji yeniliklərin tətbiqi və təlim proqramları da həyata keçirilir.
- Rəqəmsal texnologiyalar kənd təsərrüfatına necə kömək edir?